Integrated circuits|සංගෘහිත පරිපථ

ට්‍රාන්සිස්ටරය වෙනුවට අද බොහෝ දෙනෙක් බහුලව පාවිච්චි කරන්නේ මෙම අයි සි නම් උපාංගයයි ඉන්ටර්ග්‍රේටඩ් සර්කිට් යනුවෙන් හැඳින්වෙන මෙයට භාවිතයේ පහසුව තකා අයි සී යනුවෙන් නම ව්‍යවහාර කෙරේ මේවා ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදීමට පුළුවන එනම් 

1. ප්‍රතිසම සංගෘහිත පරිපථ =(ප්‍රතිසම සංගෘහිත පරිපථ කිසියම් විද්‍යුත් සංඥාවක් වර්ධනය කිරීම පාලනය කිරීම අනුවර්තනය කිරීම වැනි කටයුතු කරනු ලබයි) 
2. සංඛ්‍යාංක සංගෘහිත පරිපථ =(මේවායේ සංඥාවල ස්වභාවය සංක්‍යාංක digital ස්වභාවයක් දරයි)   

විවිධ වර්ගවල සංක්‍යංක ic වර්ග ඇත මේවා අතරින් සමහරක් TTL වර්ගයටත් තවත් සමහරක් CMOS වර්ගයටත් අයත් වේ TTL වර්ගය යනු Transistor-Transistor-Logicයන්න කෙටි කර සාදාගත් වචනයකි මෙය 1960 දශකය තුල දියුණු කල වර්ගයක් වේ මෙම වර්ගයේ පරිපථ ක්‍රියාවන් ඉතා වේගවත් වන අතර වැඩිපුර විද්‍යුත් ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනය කරයි එබැවින් විශාල පරිපථ සැදීමේදී එය අවාසි දායකය CMOS යනු complemenTary MeTal Oxide semi conductor යන වචනය කෙටි කර සෑදුවකි එම වර්ගය විශාල වෝල්ටීයතා පරාසයකට අනුකුලව ක්‍රියාකරන වර්ගයක් වන අතර TTL වර්ගය වඩා බිඳෙන සුළුය මෙහි ඇතුලත් වන්නේ යම්කිසි පරිපථයකට අවශ්‍ය ට්‍රාන්සිස්ටර හා රෙසිස්ටර් කොටස්ය නිෂ්පාදකයා කරන්නේ නියමිත පරිදි පරිපතයක් අනුව ඊට අවශය ට්‍රාන්සිස්ටර හා රෙසිස්ටර් කොටස් ඇතුලත් කර සීල් තබා ඊට අවශ්‍ය කන්ඩෙන්සර් ,විදුලිය සහ වෙනත් අවශ්‍ය සම්බන්ධ කිරීම් සඳහා තහඩු පිටතට සිටින සේ සවිකර වෙළෙද පොලට එවීමයි 

සමහර සංගෘහිත පරිපථයක අභ්‍යන්තරය විවිධාකාර විය හැක සරල ic එකක් තුල ට්‍රාන්සිස්ටර කිහිපයක් පමණක් අඩංගු විය හැක එනමුත් සංකීර්ණ ic එකක් තුල 100000 හෝ ඊටත් වඩා වැඩි විය හැක මේවා යොදාගෙන පරිපථය සැදීම ඉක්මන් වේ එහෙත් ඉතා සියුම් උපකරණයක් නිසා ඉතා ඉක්මණින් විනාශ විය හැක  ic ද ට්‍රාන්සිස්ටර මෙන්ම බාල සහ උසස් වර්ග වලින් ඒවා ඇත මිල තරමක් අධික වුවත් උසස් වර්ගයේ ඒවා තෝරාගැනීම උත්සහ කරන්න ic යොදා අලුත් උපාංගයක් නිපදවීමට අදහස් කරන්නේ නම් එය නිෂ්පාදකයාගේම පරිපථයක් අනුව සකස් කිරීමට මතක තබාගත යුතුය 

ic වල බාහිර පෙනුම විවිධාකාරය බාහිර සම්බන්ධිකරණ තහඩු එක් පැත්තක හෝ දෙපැත්තක පිහිටා තිබෙන අතර එම තහඩු සංක්‍යාව ද බොහෝසේ වෙනස් වේ මෙම තහඩු ගණන් ගතයුතු ආකාරය දැක්වීමට එහි එක් පසෙක සලකුණක් දක්වා ඇත එම සලකුණ යොදා ඇති පැත්තේ ඇති අග්‍රයේ සිට 1,2,3,4, යන ආකාරයෙන් ගණන් ගෙන පරිපථයට සම්බන්ධ කල යුතුය තහඩු 40 ත 50 ඇති ic රුපවාහිනී තුල ඇත ට්‍රාන්සිස්ටරයක පෙනුමින් යුත් තහඩු 3හෝ4 යොදාගත් ic වර්ගද ඇත ic පරිපතයකට සවි කිරීමේදී ඉතාමත් ප්‍රවේසමෙන් උෂ්ණත්වය ඇතුළු නොවන පරිදි පැස්සිය යුතුය තහඩු වැඩි ඒවා වරින් වර තහඩු කිහිපය බැගින් පාස්සා නිවෙන්නට හැර ඉතිරි තහඩු පැස්සිය යුතුය ic එකක් ගැලවීමේදී ඊට සම්භන්ධ ඊයම් සකර් එකක් මගින් අස් කලයුතුය ඔබ ic යොදා යම්කිසි අත්හදා බැලීමක් කරනවානම් ඒ සඳහා ic බේස් වෙලෙදපොලෙන් ලබාගෙන පාවිච්චි කල හැක ic එක පරිපතයට පාස්සන්නේ නැතිව බේස් එක පරිපතයට පාස්සන නිසා ic එකද ආරක්‍ෂිත වේ 

එමෙන්ම වෙනත් පරිපථයක් සඳහා වුවද නැවතත් යොදාගත් හැක ic එක සඳහාද ට්‍රාන්සිස්ටරය මෙන්ම අධික රශ්මියට වැරදි පොලරිටි සැපයීමත් ඉතාමත් අහිතකරය ic එක ක්‍රියාවිරහිත වීම මෙයින් සිදු වේ අවුට් පුට් කොටස් සඳහා යොදන ic අභ්‍යන්තර උෂ්ණත්වය පිට කිරීම සඳහා තරමක් විශාල තහඩුවක් ඊට යාකර ඇත ic එක යන්ත්‍රයකට සවි කල පසු හීට් සින්ක් නමින් හඳුන්වන ඝනකම් ඇති ඇලුමිනියම් තහඩුවක් ඊට සවි කල යුතුය  

Broadcasting| විකාශනය

කන් යොමුව


රේඩියෝවක් කැසට් යන්ත්‍ර වැනි දෙයක් පුද්ගලිකව ඇසීමට යොදා ගන්නා කන් යොමුව ඔබ දැක ඇත කන තුලට රුවා ශ්‍රවනය කිරීමට‍ හැකිවන සේ මේවා සකසා ඇත කන්යෝමුවක් මගින් කෙරෙනුයේ විද්‍යුත් සංඥා ධ්වනිය බවට පත් කර ගැනිමයි 


ශබ්ද විකාශකය






      






ශබ්ද විකාශකය ලෞඩ් ස්පීකරය ලෙසින්ද හදුන්වනු ලැබේ මෙමගින් විද්‍යුත් සංඥා වඩා ප්‍රභල ලෙස ධ්වනිය බවට පත්කර ගැනීමට පුළුවන ශබ්ද විකාශකය ප්‍රභලතාව තේරුම් ගැනීමට ඒ මත දක්වා ඇති ක්ෂමතා අගය ඉවහල් වේ ක්ෂමතා අගය වොට් 2,10,25 වැනි විවිධ අගයන්ගෙන් යුතු ශබ්ද විකාශක ඇත මෙම අගය වැඩිවත්ම ශබ්ද විකාශකයෙන් ලබාගත හැකි හඬේ ප්‍රභලතාව වැඩිය එසේම විවිධ ධවනි පරාසයන්ට අනුව ක්‍රියාත්මක වන ශබ්ද විකාශක ද ඇත වු‍ෆර් නමැති වර්ගය විශාල කේතුවක් සහිත වර්ගයකි ඒවා සංක්‍යාතය 40 Hz සිට 500 Hz දක්වා අතර ඇති කේතුවක් සහිත කුඩා ප්‍රමාණයේ ටුවිටරය කුඩා 500Hz සිට 500Hz දක්වා වන පරාසයන් තුල දී ක්‍රියාත්මක  වෙයි 


මයික්‍රෝපෝනය 

                                  






මයික්රෝපෝනය සකස් කර ඇත්තේ ශබ්ධ සංඥා විද්‍යුත් සංඥා බවට පත් කිරීමට ය පොදු ඇමතුම් කට්ටලවල මුල්ම අදියර පටන් ගන්නේ මයික්රෝපෝනයකිනි මේවා විවිධ වර්ග වලින් දැකගත හැක 


සල දඟර මයික්‍රෝපෝන් 





  






සල දඟර මයික්රෝපෝනවලට ඩයිනමික් මයික්රෝපෝන් ලෙසින්ද හදුන්වයි මෙහි ප්‍රාචීරය නම කුඩා සැහැල්ලු ලෝහ තැටියක් ඇත එම තැටියට සම්බන්ධ හැඩකරයක ඔතා ඇති කම්බි දඟරයක් තිබේ එම හැඩකරය සහිත කම්බි දඟරයට වෘත්තාකාර චුම්බකයක් ධ්‍රැව අතර අඩංගු හිඩැසක් තුල නිදහසේ චලනය විය හැක ප්‍රාචීරය ඉදිරියෙන් කතා කරන විට ශබ්ධ තරංග ඒ මත වැදී හැඩකරය චලනය වේ මෙහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස දඟරය තුලින් මිලි ඇම්පියර් 1ත 10ත් අතර කුඩා විද්‍යුත් ධාරාවක් ඇති වේ එහි සංක්‍යතය ශ්‍රව්‍ය සංක්‍යාතයට‍ අනුරුපව  වන අතර එය ප්‍රත්‍යවර්ත ධාරාවකි එම ධාරාව වර්දනය කර ශබ්දය බවට‍ පත් කර ඇත 
  
රිබන් මයික්රෝපෝන

                      












රිබන් මයික්රෝපෝනවල අැත්තේ රැලි වැටුණු ඇලුමිනියම් රිබනයකි එම ලෝහ රිබනය ස්ථිර චුම්භකයක ධ්‍රැව අතර සවි කර ඇත මයික්රෝපොනය ඉදිරියෙන් කතා කරන විට මෙම රිබනය චලනය වේ ප්‍රේරිත ධාරාවක් ඇති වේ එහි සංක්‍යතය අදාල ශ්‍රව්‍ය සංඛ්‍යාතයට‍ අනුරුප වේ ස්ථටික මයික්‍රෝපෝන තුල ඇත්තේ පීඩ විද්යුත් ස්තටිකයකි  එහි ප්‍රාචීරය ඉදිරියෙ කතා කරන විට පීඩ විද්‍යුත් ස්තටිකය චලනයවී ශ්‍රව්‍ය සංඛ්යාතයක් අනුරුප ප්‍රත්‍යාවර්තක ධාරාවක් ඇති වේ


කාබන් මයික්‍රෝපෝන

              










මෙය පැරණිම වර්ගයේ මයික්‍රෝපෝන් විශේෂයකි එහි කෝප්පයක් බඳු ස්ථිර කාබන් කොටසක් ඇත මෙම කෝප්පයක හැඩයක් ඇති කාබන් කොටස තුල කුඩා කාබන් කොටස් අඩංගු කර ඇත එම කාබන් කොටස මත තවත් අර්ධ ගෝලාකාර හැඩ ඇති කාබන් කොටසක් තිබේ එයට ඇලුමිනියම් කේතුවක් සවි කර ඇත කේතුව ඉදිරියෙන් කතා කරන විට එම කාබන් කොටස චලනය වේ එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස එහි අඩංගු කාබන් අංශු තද වී ප්‍රතිරෝධය අඩු වේ තෙරපීම අඩු වන විට කාබන් අංශු ඉහිල් වී ප්‍රතිරෝධය වැඩි වේ මෙයට 50v විද්‍යුත් විභවයක් සපයන අතර මයික්‍රෝපෝනයේ අඩංගු කාබන් අංශු වල ක්‍රියාව නිසා එය තුලින් විචල්‍ය විද්‍යුත් ධාරාවක් ගමන් කරයි එය අදාල ශ්‍රව්‍ය සංඛ්‍යාතයට සමානුපාත එකකි 


ධාරිත්‍රක මයික්‍රෝපෝන

        

මේ තුල  ධාරිත්‍රකයක් සේ ක්‍රියාකරන ලෝහ තහඩු දෙකක් ඇත එකක් ස්ථිරය අනෙක චලනය වෙන සුළුය මෙම මයික්‍රෝපෝනය ඉදිරියේ කතා කරන විට එම තහඩුව චලනය වී ධාරිතා අගය විචල්‍ය කරයි ඊට අනුරුපව එහි අඩංගු ප්‍රතිරෝධකය දෙපස විභව අන්තරය වෙනස් වී යයි එම විචල්‍ය විභව අන්තරය ශ්‍රව්‍ය සංඛ්‍යාත වලට අනුරූපව විද්‍යුත් සංඥා නිපදවයි 



ස්ථටික මයික්‍රෝපෝන් 

    

ස්ථටික මයික්‍රෝපෝන් තුල අත්තේ පීඩ විද්යුත් ස්ථටිකයකි එහි ප්‍රාචිරය ඉදිරියෙන් කතා කරන විට පීඩ විද්යුත් ස්ථටිකය චලනය වී ශ්‍රව්‍ය සංඛ්‍යාතයට අනුරූපව ප්‍රත්‍යාවර්ථ ධාරාවක් ඇති වේ   

    

Diodes|ඩයෝඩ

  පරමාණුවක පවතින උපරිම ඉලෙක්ට්‍රොන සංක්‍යාව 8 වශයෙන් සලකනු ලබයි ඉන් ඉලෙක්ට්‍රොන 4ට වඩා අඩු ද්‍රව්‍යයන් සන්නායක වශයෙනුත් ඉලෙක්ට්‍රොන 4ට වඩා වැඩි ද්‍රව්‍යය පරිවාරක වශයෙනුත් සලකයි ඉලෙක්ට්‍රොන 4 ට වඩා අඩු ද්‍රව්‍ය තුල පහසුවෙන් විදුලිය ගමන් කරන නිසා එම ද්‍රව්‍ය සන්නායක යනුවෙන් හැදින්වේ තඹ යකඩ ඇළුමිනියම් පිත්තල වැනි විදුලිය ගමන් කරන ද්‍රව්‍ය මෙසේ සන්නායක වශයෙන් ගණන් ගැනේ ඉලෙක්ට්‍රොන 4ට වඩා වැඩි ද්‍රව්‍ය තුල ඉලෙක්ට්‍රොන තදබද වී පවතින හෙයින් ඒ තුලින් විදුලිය ගමන් නොකරන නිසා මේවා පරිවාරක යනුවෙන් හැදින්වේ රබර් ,ප්ලාස්ටික් ,පිගන් මැටි, තලාතු ,මිනිරන් වැනි දෑ මෙසේ පරිවාරක වශයෙන් භාවිතා කෙරේ

ඉලෙක්ටෝණ 4ක පමණක් ඇති ද්‍රව්‍යන් පිරිසුදු සන්නායකයක්  හෝ පිරිසිදු පරිවාරකයක් නොවන අතර ඒවා සන්නායක සහ පරිවාරක තත්වයේ ක්‍රියාකරන ලෙස තැනිය හැක එසේ ඉලෙක්ට්‍රොන 4කින් සමන්විත අද ඉලෙක්ට්‍රොනික් විද්‍යාවේ ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා වන ද්‍රව්‍යන් වශයෙන් සිලිකන් සහ ජර්මේනියම් යන අර්ධ සන්නායක ද්‍රව්‍යන් ගණන් ගත හැක මින් ජර්මේනියම් වර්ගයට වඩා සිලිකන් වර්ගයේ තාපයට ඔරොත්තු දීමේ ශක්තිය වැඩිය මේ අර්ධ සන්නායක කොටසක සහ ඉලෙක්ට්‍රොන 5ක්‌ හෝ ඉලෙක්ට්‍රොන 3ක්‌ ඇති අපිරිසිදු පරමාණු කොටසක් විද්‍යුතය මගින් රත්කර එකතු කිරීමෙන් N වර්ගයේ හෝ p වර්ගයේ අර්ධ සන්නායක තැනිය හැක මේ අනුව අර්ධ සන්නායක පරමාණුවක් තුලට ඉලෙක්ට්‍රෝන 5ක්‌ පමණක් ඇති අපිරිසිදු පරමාණුවක් රත්කර ඇතුළු කිරීමෙන් අපිරිසිදු පරමාණුවේ ප්‍රෝටෝන සහ අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ප්‍රෝටෝන එකට එකතු වේ එමෙන්ම අපිරිසිදු පරමාණුවේ ඉලෙක්ට්‍රොනද සහ අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ඉලෙක්ට්‍රොනද එකට එකතුවේ එහෙත් අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ඇත්තේ ඉලෙක්ට්‍රොන 4ක්‌දඅපිරිසිදු පරමාණුවේ ඇත්තේ ඉලෙක්ට්‍රොන 5ක්‌ද බැවින් අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ඇති ඉලෙක්ට්‍රොන 4 සමග අපිරිසිදු පරමාණුවේ ඇති ඉලෙක්ට්‍රොන 5න්  4ක්‌ පමණක් එකට එකතුවී  එක් ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් ඉතිරි වේ මේ ඉතිරිවූ ඉලෙක්ට්‍රෝනය එහි මව් පරමාණුව අර්ධ සන්නායක පරමාණුව හා එක්වූ බැවින් ඕනෑම අවස්ථාවක ඉන් පිටතට ගමන් කිරීමට‍ සුදානමින් සිටි මේ ආකාරයට සකස්වූ වැඩි ඉලෙක්ට්‍රොනයන්ගෙන් සමන්විත අර්ධ සන්නායක සෘණ ආරෝපිත අර්ධ සන්නායක හෙවත් N වර්ගයේ අර්ධ සන්නායක ලෙස හදුන්වනු ලැබේ

ඉහත අන්දමට ඉලෙක්ට්‍රොන 3ක්‌ පමණක් ඇති අපිරිසිදු ද්‍රව්‍ය කොටසක්‌  සහ අර්ධ සන්නායක කොටසක්  එක් කළ විටද අපිරිසිදු පරමාණුවේ ප්‍රෝටෝන සහ අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ප්‍රෝටෝන එකට  එකතු  වේ එහෙත් අපිරිසිදු පරමාණුවේ ඇත්තේ ඉලෙක්ට්‍රොන 3ක්‌ පමණක් නිසා අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ ඉලෙක්ට්‍රෝන  3ක්‌ සමග එය එක්වේ මේ අනුව අර්ධ සන්නායක පරමාණුවේ එක් ඉලෙක්ට්‍රෝන යුඅක  අඩුව පවතී මේ අඩුව හිඩැසක් වන අතර එය හෝල් ලෙස හැදින්වේ මෙසේ පරමාණුවේ අඩුවක් පවතින හෙයින් මේ පරමාණුව පිටතින් ඉලෙක්ට්‍රෝන යක් අඩුවක් පවතින හෙයින් මේ පරමාණුව පිටතින් ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් බාරගැනීමට නිතරම සුදානම්ව සිටි මෙසේ හිදසයන්ගෙන් සමන්විත අර්ධ සන්නායක ධන ආරෝපිත අර්ධ සන්නායක හෙවත් p වර්ගයේ අර්ධ සන්නායක ලෙස හදුන්වයි

                                                

මෙම N වර්ගය හා P වර්ගය අර්ධ සන්නායක කොටස් දෙකක් එකතුකර සන්ධි ඩයෝඩයක් නිර්මාණය කළ හැකිය මෙහි P අග්‍රය ඇනෝඩය වශයෙනුත් Nඅග්‍රය කැතෝඩය වශයෙනුත් හැදින්වේ  දයෝඩයක් තුලින් ධාරාවක් යැවු විට එහි ධාරා ගමන සිදු වන්නේ එක් දිශාවකට පමණි ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට අධික ප්‍රතිරෝධයක් දක්වයි තඹ වැනි සන්නායක කම්බියක් තුලින් ධාරා ගමනක් සිදුවන විට මෙවැන්නක් සිදු නොවේ එබැවින් දියෝඩයක් පරිපතයකට සම්බන්ධ කරන විට එහි ධාරා දිශාවකට අනුකූලව එය සවි කරගත යුතුය වැරදි අතට දියෝඩයක් සවිකළ විට ධාරා ගමන සිදු නොවේ දියෝඩ තුලින් නිවැරදිව ධාරා ගමනක් සිදුවිමට නම් ඇනෝඩ අග්‍රය බැටරියේ ධන අග්‍රයටත් කැතෝඩ අග්‍රය සෘණ අග්‍රයටත් සම්බන්ද විය යුතුය වෙළෙදපොලේ ඇති සාමානය දියෝඩයක කැතෝඩ අග්‍රය පහසුවෙන් හදුනාගැනීම සදහා එහි කැතෝඩ අග්‍රයට ආසන්නව වර්ණවත් වළල්ලක් සලකුණු කර ඇත 

                                       

  ඩයෝඩයක් තුලින් යැවිය හැකි උපරිම ධාරා ප්‍රමාණයක් ඇත නිතරම එය තුලුන් යවන ධාරා ප්‍රමාණය එම උපරිම ධාරා ප්‍රමාණය ඉක්මවානොයන සේ තබා ගත යුතුය පහත වගුව නිරීක්ෂණය කරන්න

දියෝඩයේ සංඥා අක්‍ෂරය	I‍F	PIV
IN 4001	1A	50V
IN4002	1A	100V
IN4003	1A	200V
IN4004	1A	400V
IN4005	1A	600V
IN4006	1A	800V
IN4007	1A	1000V
IN5400	3A	50V
IN5401	3A	100V
IN5403	3A	300V
IN5405	3A	500V
IN5408	3A	1000V
0A91	20mA	100V
0A95	50mA	115V

වගුවේ ඇති දියෝඩ පිළිබද තොරතුරු වල මෙ‍ම ධාරා ප්‍රමාණය ලෙසින් දක්වා ඇත එසේම දියෝඩ තුලින් ආපසු අතට ධාරාවක් ගමන් නොකරන්නේ එක්තරා උපරිම වෝල්ටීයතාවයක් තෙක්ය එම උපරිම වෝල්ටීයතාව කුළු වෝල්ටීයතාව ලෙස (peek inverse volTage) ලෙස හදුන්වනු ලැබේ වගුවේ piv ලෙසින් ඇත්තේ වෙලදපොලේ සුලභව ඇති දියෝඩ කීපයක් සදහා වන එම අගයයි කුළු වෝල්ටීයතාවට වැඩ වැඩි විභව අන්තරයක් එවැනි දියෝඩයකට දුන් විට තවදුරටත් එය දියෝඩයක ලෙස ක්‍රියා නොකරයි එවිට එය ධාරාව නොගලන දිශාවට ද සන්නයනය කිරීමට‍ පටන් ගනී එබැවින් සාමාන්‍ය දියෝඩයක සදහා PIV අගයට වඩා වැඩි අගයක් ඇති වෝල්ටීයතාව ක් දියෝඩයක ආපසු අතට නොයෙදිය යුතුය

සෙනර් දියෝඩ

    










මෙය සිලිකන් සන්ධි දියෝඩ වර්ගයකි වෝල්ටීයතා පාලකයක් වශයෙන් භාවිතා කරයි සාමාන්‍ය දියෝඩයක මෙන් සෙනර් දියෝඩයකද කැතෝඩ අග්‍රය නිවැරදිව හදුනාගැනීම මෙම අග්‍රය ආසන්නයේ වර්ණවත් වළල්ලක සලකුණු  යොදා ඇත මෙයට පෙර නැඹුරු කලවිට් සාමාන්‍ය සිලිකන් දයෝඩ මෙන් ක්‍රියා කෙරේ පසු නැඹුරු වෝල්ටීයතාවක් ලද විට අභ්‍යන්තර ප්‍රතිරෝදය අඩු වී ඉතා කුඩා මයික්‍රෝ ඇම්පියර් ප්‍රමාණයක ධාරාවක් ගලයි පසු නැඹුරු වෝල්ටීයතාවය ක්‍රමයෙන් වැඩි කරගෙන ගියහොත් එක්තරා අවස්ථාවකදී අභ්‍යන්තර ප්‍රතිරෝදය එක්වරම පහත වැටී ඒ තුලින් ගලමින් තිබු මයික්‍රෝ ඇම්පියර් ප්‍රමාණයේ ධාරාව මිලි ඇම්පියර් ප්‍රමාණය දක්වා වැඩි වේ මෙසේ පසු නැඹුරු වෝල්ටීයතාව වැඩිකළ විට සිදුවන මෙම බිද වැටීම නිසා විශාල ධාරාවක් ගලා ය හැකි පරිදි දයෝඩය සැලසුම්කර නොමැති නම එය විනාශ වේ එවැනි විශාල පසු ධාරාවක් ගලා  යා හැකි පරිදි සැලසුම් කල දයෝඩ සෙනර් දයෝඩ වශයෙන් හැදින්වේ මෙහි ධාරාව වැඩිවෙන්න වැඩිවෙන්න අභ්‍යන්තර ප්‍රතිරෝධය අඩු වී වෝල්ටීයතාව ස්ථාවරව තබා ගනී මේවා 3.3v,3.6v,3.9v,10v,12v ,ආදී වශයෙන් අවශ්‍ය වොල්ටියතාවෙන් යුත් සෙනර් දයෝඩ ලබා ගත හැක

වෙරිකැප් ඩයෝඩ

    





මෙම ඩයෝඩ වලට variable capaciඒnce diode යන වචනය කෙටි වීමෙන් varacඑor යන්නද භාවිතා කෙරේ මෙයද PN සන්ධියෙන් යුක්ත වේ විචල්‍ය ධාරිත්‍රකයක ක්රියකරිත්වයට සමානය අර්ධ සන්නායක PN සන්ධියක පසු නැඹුරු වෝල්ටීයතාවය වැඩි කරන විට සන්ධියේ බාධක ස්තරය වඩාත් පලල් වේ එවිට ධාරිතාව අඩු වේ පළල අඩුවන විට ධාරිතාව වැඩි වේ පසු නැඹුරු වෝල්ටීයතාව වැඩි කරන විට බාධක ස්තරය වඩාත් පලල්වන අතර වෝල්ටීයතාව අඩු කරන විට බාධක ස්ථරයේ පළල අඩු වේ ධාරිතාව 2p‍f සිට 12p‍f දක්වාත් 20p‍‍f ,27pf,72pf ආදී වශයෙන් විවිධ පරාසයන්ගෙන් යුත් වෙරිකැප් ඩයෝඩ ලබාගත හැක

ආලෝක විමෝචක ඩයෝඩ

  
  










මේවා සන්ධි ඩයොඩ විශේෂයකි පෙර නැඹුරුවෙදී මේවායේ සාධි තුලින් ධාරාව ගලයන අතර එවිට වර්ණ ආලෝකයක් විහිදේ වර්ණ කීපයක් නිකුත් කරන ඒවාද ඇත මේවා LED (lLIGHT EMITTING DIODE) නම් කෙටි නමින් හදුන්වනු ලබයි LED බල්බයක් දැල්වීම සදහා දියයුතු අවම විභවයක ඇත රතු දැල්වීම සදහා 1.6 V විභවයක් සැපයීම කළයුතුවේ කහ සහ කොළ සදහා සැපයිය යුතු විභවය ඊට තරමක් වැඩි වේ සාමානය විදුලි කෝෂයකින් ලැබෙනුයේ 1.5V විභවයකි එබැවින් ඕනෑම LED එකක් දැල්වීමට ශ්‍රේණිගතව යෙදු කෝෂ දෙකක් යොදා ගත යුතුය LED එකක් දැල්වීම සදහා යන ධාරාව ඉතා කුඩාය එය මිලි ඇම්පියර් 20 ක් පමණ වේ LED එකකට අනවශ්‍ය වැඩි විභව අන්තරයක් දුන් විට එය තුලින් වැඩි ධාරාවක් ගමන කර එය පිලිස්සී යයි එබැවින් නිතරම LED යක සමග ශ්‍රේණිගතව සුදුසු ප්‍රතිරෝදකයක් යොදා එය තුලින් ගමන ගන්න ධාරාව මිලි ඇම්පියර් 20තෙක් සකසා ගැනීම වැදගත්ය 

Condenser|ධාරිත්‍රක (කන්ඩෙන්සර්)

විචල්‍ය  ධාරිත්‍රකය

විද්යුත් විච්චේද ධාරිත්‍රකය

පෙර සැකසුම්  ධාරිත්‍රකය

සාමාන්‍ය ධාරිත්‍රකය

ධාරිත්‍රක යනු ඉන්සියුලෙටරයකත් කන්ඩක්ටරයකත් ඒකාබද්ධ උපකරණයකි  කන්ඩක්ටරය යනු අවහිරයක් නොමැතිව විධුලිය ධාරාවක් ගලයන තඹ යකඩ බෙලෙක් ඇලුමිනියම් වැනි ද්‍රව්‍ය වේ ඉන්සියුලෙටරය යනු ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් අන්ධමින් ක්‍රියා කරන විධුලි ධාරාවක් ඒ එතුලින් ගමන කිරීමට‍ නොදෙන මයිකා වැනි විදුරු ප්ලාස්ට්ක් වැනි ද්‍රව්‍ය වේ පරිපථවල බහුලව දැකිය හැකි උපාංගයක් වන්නේ ධාරිත්‍රක වේ ඒවා සැකස ඇත්තේ තුනී ලෝහ පත්‍ර දෙකක් අතරට තුනී පරිවාරක ද්‍රව්‍ය පටල දෙකක් හෝ තුනක් තැබීමෙනි මේවා පාරවිද්‍යුත් ද්‍රව්‍ය ලෙස හදුන්වනු ලබයි  දාරිත්‍රකයක අග්‍ර දෙක බැටරියට සම්බන්ධ කල විට ලෝහ පත්‍ර මත කුඩා විද්යුත් ආරෝපණ ප්‍රමාණයක් ගබඩාවේ පසුව බැටරිය ඉවත් කලද ගබඩාවූ විද්‍යුත් ආරෝපණ ප්‍රමාණය ඒ තුල රැදී පවතී ධාරිත්‍රක තුල පවතින විද්යුතය ගබඩාවිමේ ගුණය එහි ධාරිතාව ලෙස හදුන්වනු ලැබේ ධාරිතාව මැනීමේ සම්මත ඒකකය වන්නේ ‍පැරේඩ් වේ මෙම ඒකකයේ සංකේතය F ය  පැරේඩ් එකක් යනු අති විශාල ආරෝපණ ප්‍රමාණයකි සාමාන්‍ය ධාරිත්‍රකවල ගබඩා කළහැකි වන්නේ ඊට වඩා ඉතා කුඩා විද්‍යුත්  ආරෝපණ වේ එම අගයන් මනිනු ලබන්නේ මයික්‍රෝ පැරේඩ් (uf) නැනෝ පැරේඩ් (nf) පිකෝ පැරේඩ් (pf) වැනි කුඩා ධාරිතා ප්‍රමාණ වලිනි

වැනි කුඩා ධාරිතා ප්‍රමාණ මනින එකක වලින් ප්‍රකාශ කරනු ලැබේ එම එකයන් පහත දැක්වේ  

• 1 පැරේඩ් (1pf)  =1000000 මයික්‍රෝ  පැරේඩ් (uf)
• 1 මයික්‍රෝ පැරේඩ් (1uf) =1000  නැනෝ පැරේඩ් (nf)
• 1නැනෝ පැරේඩ් (1nf) = 1000   පිකෝ පැරේඩ්  (pf)
• 1 මයික්‍රෝ  පැරේඩ් (1uf) = 1000000  පිකෝ පැරේඩ්  (pf)

ධරිත්‍රකයක ධාරිතා ගුණයට ප්‍රධාන සාදක තුනක් බලපානු ලබයි ඒවානම්

1. ධාරිත්‍රකවල ලෝහ පත්‍ර වල වර්ගපලය
2. ලෝහ පත්‍ර අතරට යොදා අති පාරවිද්‍යුත් ද්‍රවයේ ස්වාභාවය 
3. ලෝහ පත්‍ර දෙක අතර ඇති ධුර යන සාදකයි ලෝහ පත්‍ර වල වර්ගපලය වැඩි විට ධරිතාවද වැඩිවේ පාරවිධ්යුත් ද්‍රව්‍ය වල ස්වභාව අනුවද ධාරිතාව වෙනස්වේ ලෝහ පත්‍ර දෙක අතර දුර අඩු වත්ම ධාරිතා ගුණය වැඩිවේ 

ධාරිත්‍රක සදහා යොදන පරිපත සංකේත

ධාරිත්‍රක ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදේ ඒවානම්

1.   ස්ථිර ධාරිත්‍රක

2.   විචල්‍ය ධාරිත්‍රක

ස්ථිර ධාරිත්‍රක විශේෂයක් වන විද්‍යුත් විච්චේද ධාරිත්‍රක ආරෝපණය කිරීමේදී ඒවායේ අග්‍ර සදහා නිවැරදි විභවයන් සැපයීම කල යුතු වේ එවැනි ධාරිත්‍රකයක රින විභවය සැපයිය යුතු අග්‍රය සමීපයේ රින ලකුණ දක්වා ඇත

ධාරිත්‍රක අගයන් කියවිම

බොහෝ ධාරිත්‍රක ධාරිතා අගය එහි මුද්‍රණය කර ඇත එම අගයන් ඒවායේ දක්වා ඇත්තේ මයික්‍රෝ හෝ පිකෝ පැරේඩ් වලිනි එනමුත් සමහර ඒවායේ අගය අංකික කේත ක්‍රමයට මුද්‍රණය කොට ඇත මේවායේ ධාරිතා අගය අංක 3කින් යුත් සන්ක්‍යවකින් දක්වා ඇත  උදා: 104 නමැති අගය ගනිමු මෙහිදී මුල් සංඛ්‍යා දෙක වන 10 පළමුව ලියන්න ඉන්පසු ඉතිරි වන්නේ 4යි එයින් අදහස් වන්නේ ඔබ විසින් ලියු 10 පසු ලිවිය යුතු බින්දු  සංඛ්‍යාවයි එම ගණන 4කි මුල් ගණනට එම බින්දු එකතු වූ විට අගය 100000 කි මෙය එම ධාරිත්‍රකයේ  අගය වේ එය දක්වා අත්තේ පිකෝ පැරේඩ් වලිනි මෙම අගය මයික්‍රෝ පැරේඩ් වලින් නම් 0.1uF වේ අක්ෂරය වුන විට සහනතාව 10%

අක්ෂරය වුනොත් 5% කි ලෙසින් දක්වුනොත් 2% සහනතාවක්ද ඇත

කේතය                        ධාරිතා අගයpF                 ධාරිතා අගය uF

101                                100                                 0.0001

102                                1000                               0.001

103                                10000                              0.01

104                                100000                            0.1

203                                20000                              0.02

303                                30000                              0.03

473                                47000                              0.47     

තවත් සමහර ධාරිත්‍රකවල අගයන් දක්වන්නේ වර්ණ කේතයන් මගිනි මෙවැනි ධාරිත්‍රක කියවීමේදී යොදා ගන්නේ රෙසිස්ටර සදහා යොදාගත් වර්ණ කේත ක්‍රමය වේ එය වලංගු වන්නේ මුල් වර්ණ කේත 4 ට ය   මෙම ක්‍රමයට ධාරිතා අගය සටහන් කර ඇත්තේ පිකෝ පැරේඩ් වලිනි

•  උදා-: ඉහල සිට පහළට දුඹුරු කළු තැබිලි  යන වර්ණ තීරු අඩංගු ධාරිත්‍රකයක ධාරිතා අගය වන්නේ

දුඹුරු =1

කළු =0

තැඹිලි =x1000 පිකෝ පැරේඩ් 10000 මෙය මයික්‍රෝ පැරේඩ්  0.001කි එවැනි ධාරිත්‍රක 4වන තීරුව කළු වූ වීට සහන අගය ±20%කි    

සුදු වූ විට ±10% කි කොළ පාට වූ වීට ±5% කි පස් වන වළල්ල මගින් ඔරොත්තු දෙන වෝල්ටීයතාව දක්වයි එය රතු වූ විට 250 v ද කහ පැහැය වූ විට 400v ද උපරිම ඔරොත්තු දේ

ධාරිත්‍රක වර්ග

   විවිධාකාර ධාරිත්‍රක අපට මුණ ගැසෙ විද්යුත් විච්චේද නොවන සහ අධ්‍රැවීය (non-polarised)ධාරිත්‍රක වර්ග බොහොමයක අගය 1uf වලට වඩා අඩු ධාරිතා අගයක් ගනී මෙම ධාරිත්‍රක වර්ග වලට යොදා ඇති පාරවිද්‍යුත් ද්‍රව්‍ය අනුව ඒවා වර්ග කීපයකට බෙදිය හැකිය

සෙරමික් ධාරිත්‍රක

0.1         

0.010.1uf අගයන්ගෙන් දක්වා විවිධ අගයන්ගෙන් මේවා නිපදවයි

කඩදාසි ධාරිත්‍රක

0.001uf දක්වා 1.0 ufතෙක් විවිධ අගයන්ගෙන් නිපදවේ මෙම වර්ගය සකසා ඇත්තේ තුනී ටින් හෝ ඇලුමිනියම් පත්‍ර දෙකක් අතරට සව් කඩදාසි පරිවාරක 3ක් තබා රෝලක් මෙන් ඔතා ගැනීමෙනි මෙසේ සකසා ගත රෝල ඉතා තදින් සිටින සේ ඔතා ඇත

මයිකා ධාරිත්‍රක

50 pf සිට 500pf අගය තෙක් මෙම වර්ගය නිපදවා ඇත මිල වැඩි වන අතර ක්‍රියාකාරීත්වය නිවරධිය

ප්ලාස්ටික් පරිවාරක

විවිදාකාර ප්ලාස්ටික් පරිවාරක යොදා නිපදවනු ලබන මේවා ධාරිත්‍රක අගය නිවැරදිව මට්ට්මේ පවතී පොලියස්ටර් පොලි කාබනේටි පොලිස්ටියරින් පොලිප්රෝපින් වැනි ප්ලස්ටික් ද්‍රව්‍ය පාර විද්‍යුත් ද්‍රව්‍ය ලෙස යොදාගනී

විද්යුත් විච්චේද ධාරිත්‍රක

මේවා වර්ග දෙකකින් ඇත

1. ඇලුමිනියම් වර්ගය  
2. ටැන්ටලම් පබළු වර්ගය

ටැන්ටලම්  

ඇලුමිනියම් 

ඇලුමිනියම් වර්ගය සදා ඇත්තේ ඇලුමිනියම් පත්‍ර දෙකක් අතරට විද්‍යුත් විච්චේද වර්ගයක් තැබීමෙනි මෙයට සරල දාරා විදුලිය සැපයු විට එක පත්‍ර යක මත ඇලුමිනියම් ඔක්සයිඩ් තුනී තට්ටුවක් සැදේ මෙම වර්ගවල ධරිත්වය ඉතා විශාලය සාමාන්යෙන් 1uf සිට 8800 uf දක්වා අතර වේ

ටැන්ටලම් පබළු ධාරිත්‍රකය ඇලුමිනියම් වර්ගයට සමාන නමුත් ඉලෙක්ට්‍රෝඩ ලෙස යොදා ගැනෙන නේ ටැන්ටලම් ය ඒවායේ ප්‍රමනයට සාපේක්ෂව ධාරිතා අගය ඉතා විශාලය